โครงการช้างวาดภาพ
วังช้างอยุธยา แล เพนียด ได้ร่วมมือกับ Mr.Komar และ Melamid เมื่อกลางปี 2540 ในการร่วมมือกันส่งเสริมโรงเรียนศิลปะช้าง โดยศิลปิน ชาวรัสเซีย 2 ท่านนี้ ได้มาร่วมส่งเสริมให้ช้างวาดภาพ และนำภาพไปจำหน่ายยังต่างประเทศ โดยเดินทางไปทั่วประเทศไทย เพื่อสนับสนุนและส่งเสริมให้ช้างไทย วาดภาพ เพื่อนำรายได้ให้กับผู้เลี้ยงช้าง จากวันนั้น ได้แต่งหนังสือไว้ เรื่อง when elephants paint the quest of Two Russian Artists to save the Elephant of Thailand Komar & Melamid with mai fineman intreduction by Dave Eggers ไว้ และได้ประสานงานความร่วมมือกันมาตลอด ส่งผลให้วังช้างอยุธยา แล เพนียด ได้สนับสนุน ให้ช้างไทยหันมาสร้างผลงานการวาดภาพมากขึ้น เป็นหนึ่งในกิจกรรมสร้างรายได้ให้กับควาญช้าง และสร้างงานให้กับช้าง โดยช้างทำงานที่ไม่หนัก
และในปี 2550 วังช้างอยุธยา แล เพนียด ได้ร่วมมือกับมหาวิทยาลัยราชภัฎพระนครศรีอยุธยา ภาควิชาศิลปะ นำนักศึกษา เข้ามาร่วมเป็นพี่เลี้ยงควาญช้างในการสร้างสรรค์ผลงานของช้างน้อย จำนวน 7 เชือก ได้แก่
1. พลายนำโชค อายุ 11 ปี
2. สีดอบุญรอด อายุ 10 ปี
3. พังเพชรมณีศรีอยุธยา อายุ 8 ปี
4. พลายกิ่งแก้ว อายุ 6 ปี
5. พลายยอดเยี่ยม อายุ 9 ปี
6. พลายพันล้าน อายุ 4 ปี
7. พังกำไลทอง อายุ 4 ปี
ผลงานจากศิลปินช้างไทย
พังกำไลทอง
ภาพนี้เป็นลักษณะดอกไม้จากจินตนาการของช้างน้อย พังกำไลทอง
พลายพันล้าน
ภาพนี้ลักษณะเป็นรูปหัวช้าง
พลายนำโชค
ภาพนี้เป็นเทคนิคทางศิลปะของพลายนำโชค
พลายกิ่งแก้ว
ภาพนี้เป็นเทคนิคทางศิลปะของช้างน้อยพลายกิ่งแก้ว
ภาพนี้เป็นเทคนิคทางศิลปะของพลายสีดอบุญรอด
ช้างวาดรูป
ช้างบ้าน ช้างป่าแตกต่างกันในปัจจุบันแยกแยะออกง่าย ช้างป่าอยู่ในป่าเขตอุทยานแห่งชาติ มีสรรพนามเป็นตัว ไม่สามารถอยู่กับคนได้ อาศัยอยู่ตามธรรมชาติ ช้างบ้านเป็นช้างที่คนนำมาเลี้ยงเกิดที่บ้าน เป็นลูกเป็นหลานช้างที่เกิดขึ้นที่บ้านมีสรรพนามเป็นเชือก เพราะเป็นการทำพิธีแยกลูกช้างของชาวกูย และภาคกลางที่จะนำเชือกปะกำมาคล้องที่ขาหลังช้างก่อนนำไปฝึกช่วงแยกกับแม่ลูก เปลี่ยนสรรพนามจากตัวเป็นเชือก กรมปศุสัตว์จะทำทะเบียนฝังไมโครชิฟที่คอ กรมการปกครองจะจัดทำตั๋วรูปพรรณช้าง และสำคัญช้างบ้านต้องมีผู้ดูแลคือควาญช้าง ร่วมใช้ชีวิตผู้เลี้ยงช้างคือควาญช้าง
การดำเนินชีวิตของควาญช้างและช้างในปัจจุบันมีความแตกต่าง กันไปตามยุคเศรษฐกิจสังคม และวัฒนธรรมที่มีการเปลี่ยนแปลงไปตามเวลา การเลี้ยงช้างเพื่อการดำรงอยู่ระหว่างคนและช้างในปัจจุบันเป็นอาชีพและหน้าที่ อาชีพคือรับจ้างสร้างรายได้ หน้าที่คือช้างเป็นของมรดกของครอบครัวถ้าไม่เลี้ยงใครจะเลี้ยง และอาชีพช้างในปัจจุบันก็ต้องปรับไปตามยุค ช้างเข้าสู่ธุรกิจท่องเที่ยวบริการนักท่องเที่ยวนั่งช้างชมธรรมชาติ ชมโบราณสถาน ช้างเล็ก (ช้างอายุ ๓-๑๐ ปี)
ช้างน้อยกับการเลี้ยงดูและฝึกฝน กลุ่มผู้เลี้ยงช้างเล็ก คือกลุ่มผู้เลี้ยงช้างบ้านค่าย จังหวัดชัยภูมิ ผู้มีความเชี่ยวชาญในการฝึกช้างน้อย มีคณะช้างน้อย จำนวน ๑๔ คณะ แสดงช้างไปทั่วประเทศ
ช้างน้อยที่แยกจากแม่แล้วต้องได้รับการดูแลและฝึกฝนให้รู้จักการดำเนินชีวิตคู่กับมนุษย์ โดยมีควาญช้างผู้รู้ใจในการฝึก ให้มีความสามารถตามความเหมาะสม การฝึกช้างจะเริ่มต้นตั้งแต่เช้า ด้วยการฝึกให้รู้จักนั่ง ยืนนิ่ง เดินตาม และฝึกให้รู้จักหยิบสิ่งของ ฯลฯ การฝึกช้างต้องใช้เวลาประกอบการความชำนาญ และสำคัญอาหาร ความผูกพันกับช้าง ให้ช้างมีความรู้ว่าคุณคือมิตร
ช้างวาดรูปเป็นกิจกรรม หนึ่งที่วังช้างอยุธยา แล เพนียด มองว่าช้างสามารถทำได้ และสามารถสร้างงาน สร้างอาชีพ และสร้างรายได้ให้กับควาญช้าง สามารถจัดการให้เป็นต้นแบบแห่งการช่วยให้ช้างนั้นได้ทำงานที่น้อยลง คือผลงานที่ออกมาเป็นศิลปะ ที่ชาวต่างประเทศสนใจ เกิดจากช้าง สัตว์บกที่ใหญ่ที่สุดในโลก และฉลาด มีความสามารถ มีเสน่ห์ และสำคัญมีประวัติศาสตร์ชาติไทยเกี่ยวกับช้างมากมายชวนให้หลงใหล
วังช้างอยุธยา แล เพนียด ได้เริ่มให้ช้างได้ฝึกวาดรูปมาตั้งแต่ ปี พ.ศ. ๒๕๔๑ เพื่อสร้างสรรค์ผลงานให้กับผู้มาเยือนได้สนใจ ได้ซื้อภาพที่ช้างวาดไว้เป็นที่ระลึก จากการฝึก และทดลองกับช้างหลายเชือก ประสบว่า ช้างบ้างเชือกไม่สามารถฝึกได้ หรือจะฝึกได้ก็ต่อเมื่อเป็นช้างเล็ก และอุปกรณ์ต้องเหมาะสมกับขนาดของ งวง กระดานจะต้องมีความสัมพันธ์กับระดับสายตา จึงต้องเริ่มศึกษากระบวนการสอนช้างวาดรูป ใหม่ดังนี้
การศึกษาอุปกรณ์ให้ช้างวาดรูป
กระดานรองกระดาษ ต้องสัมพันธ์กับสายตาช้าง มีขาตั้งแข็งแรง รองรับน้ำหนักงวงช้างได้ องศาการเอียงก็สำคัญเช่นกัน จะต้องปรับตลอดเวลา ให้เหมาะสมกับขนาดของช้าง
แปรง และพู่กัน ต้องดัดแปรง ให้ช้างจับได้ ด้วยการเพิ่มพื้นที่จับ ให้เป็นลักษณะตัวที และมีความลึกของตัวที่ไม่มาก พู่กันมีหลายขนาด ตามความเหมาะสมของช้าง (มีอุปกรณ์เฉพาะตัว)
สีต้องไม่เป็นอันตรายต่อผิวหนังช้าง เป็นสีน้ำพลาสติก
กระดาษ ของวังช้างอยุธยา แล เพนียด เป็นกระดาษพิเศษ คือกระดาษที่ทำจากมูลช้าง ซึ่งมีลวดลาย เป็นเอกลักษณ์และสวยงามอยู่แล้ว เป็นที่เดียวในโลกที่ใช้กระดาษมูลช้างนำมาวาดรูป
วัตถุประสงค์
๑. สร้างงานให้กับช้างเล็ก
๒. สร้างอาชีพให้กับควาญ สร้างความรัก ความผูกพันกับช้างให้มากขึ้น
๓. เผยแพร่ประชาสัมพันธ์ความสามารถของช้างไทยสู่สายตาชาวโลก
๔. ขยายผลให้กลุ่มผู้เลี้ยงช้างทุกกลุ่มได้รับการถ่ายทอด ไปสอนช้างและสร้างรายได้ต่อไป
๕. ช่วยให้ช้างทำงานง่าย และไม่เมื่อย
ผู้ฝึกสอน หรือที่ปรึกษา
วังช้างอยุธยา แล เพนียดร่วมมือกับอธิการบดี มหาวิทยาลัยราชภัฎพระนครศรีอยุธยา โดยคณาจารย์ภาควิชาศิลปะ โดยมีนักศึกษา มาร่วมกันสอนช้างและสอนควาญ ให้รู้จักทฤษฎีสี การจัดวางภาพ และอุปกรณ์
ส่วนผู้สอนควาญและช้างมา เรียนรู้การดำเนินชีวิต และการควบคุมช้างเบื้องต้น ให้เข้าใจควาญช้างและช้าง เมื่อเข้าใจทั้งสองฝ่าย ช้างก็จะเป็นศิลปิน ผู้สร้างสรรค์ผลงานอันน่าพิศวง
สถานที่สอนช้าง
ต้องเป็นสถานที่ไม่มีผู้คนรบกวนสมาธิ เงียบพอสมควร เป็นธรรมชาติ เวลาเรียนวาดภาพ ก็ใช้ช่วงเช้า หรือเย็น (อากาศไม่ร้อนช้างไม่หงุดหงิด) เมื่อเรียนไป ได้ครึ่งภาพ ก็ให้อาหารช้างบ้างเป็นรางวัล (การตอบแทนระหว่างกัน)
การเรียนนั้น ผู้ฝึกสอน สอนควาญช้าง ในการเลือกใช้สี การวางโครงภาพ การจัดรูปแบบ ความสมบูรณ์ของภาพ และสังเกตความถนัดของช้าง
การเตรียมช้าง
ช้างก่อนวาดภาพต้องได้รับอาหารก่อน และพาไปอาบน้ำให้สบายตัว
เมื่อจบแต่ละภาพต้องให้พักประมาณ ๑๕ นาทีเป็นต้นไป
คุณลักษณะของช้างแต่ละเชือก
ช้างมีเอกลักษณ์ และอุปนิสัยที่แตกต่างกัน บางเชือกวาดภาพดอกไม้ บางเชือก เป็นภาพศิลปะ ซึ่งมีความหลากหลาย ดังนั้นเมื่อช้างเชือกใดมีความถนัด ก็จะให้สร้างสรรค์ผลงานนั้นไว้
การฝึกสอนช้างให้วาดภาพนั้นต้องใช้เวลา และความผูกพัน ระหว่างช้าง ควาญและผู้สอน ๒ คน ๑ ช้าง ต้องเข้าใจตรงกัน และเข้าใจธรรมชาติของช้าง เราจะไม่ลิขิตชีวิตซึ่งกันและกัน ต่างคน ต่างตอบแทน ช้างได้อาหารเป็นสิ่งตอบแทน เราได้ภาพที่สร้างสรรค์
ที่มา http://www.changdee.com/index.php?lay=show&ac=article&Id=391392&Ntype=5
